15 ~ Δημήτρης Παπαϊωάννου: H σημασία του να είσαι ο εαυτός σου

* Ζω μόνος μου από το '82. Τότε υπήρχε ακόμη ένα ζωντανό κύτταρο αμφισβήτησης στα Εξάρχεια και ο απόηχος του punk κινήματος, μια αίσθηση που έδινε ζωντάνια στην πλατεία. Εκεί βρήκαμε καταφύγιο έκφρασης μια μικρή παρέα ανθρώπων που είμαστε και κοινωνικά και καλλιτεχνικά ανήσυχοι και γκέι. Έτσι προέκυψε και το fanzine Κοντροσόλ στο Χάος, μια πρωτοβουλία του Αλέξη Μπίστικα. Αν είχες μια αιχμή στο δόρυ σου, όπως εγώ, δε θα σου αντιστεκόταν κανείς. Έμοιαζε τότε ο στρέιτ κόσμος να εκπλήσσεται περισσότερο απ' ό,τι τώρα με τους ανοιχτά γκέι. Τώρα εκπλήσσεται λιγότερο και αυτό είναι μια εξέλιξη.

* Όταν έφυγα από το σπίτι μου στα 18 μου υποσχέθηκα στον εαυτό μου ότι δε θα κάνω ποτέ τίποτα κρύβοντας ότι είμαι γκέι. Και δεν το έκανα. Η δική μου απόφαση ήταν να ζήσω με τον εαυτό μου και από κει πέρα όπου με πάει.

* Έφυγα για δύο λόγους. Επειδή ήθελα να ζήσω την ερωτική ζωή που ονειρευόμουν και επειδή ήθελα να γίνω ζωγράφος. Με το που τέλειωσα το σχολείο, μάζεψα
τα πράγματά μου και έφυγα. Η μεγαλύτερη ασθένεια της ελληνικής κοινωνίας είναι η παραμονή στο οικογενειακό περιβάλλον μετά τα 18. Είναι πλήρως ακατανόητο και νοσηρό, ό,τι κι αν είσαι. Κοιμάσαι σ' ένα κρεβάτι, το ονομάζεις σπίτι σου και δεν μπορείς να φέρεις το σύντροφο που θέλεις να κοιμηθείτε μαζί.

* Στα 17 μου ζωγράφιζα μανιωδώς και το κολλέγιο έκανε μια έκθεση ζωγραφικής με τα έργα μου στη βιβλιοθήκη του σχολείου. Κάλεσα τον Τσαρούχη και ήρθε. Πήγα μόνος μου με φωτογραφίες από τα έργα μου και του χτύπησα την πόρτα. Ημουν πολύ τυχερός γιατί έτυχε να είναι μόνος του, πράγμα σπάνιο. Ηταν ιδιαίτερα επιφυλακτικός για το ποιος του χτυπά την πόρτα. Μου έδωσε ένα τέταρτο από το χρόνο του. Ήταν ευγενικός με το έργο μου, αν και ξέρω ότι δεν ήταν καλό, αλλά μάλλον τον ενδιέφερε κάτι και ήρθε να δει τα έργα μου από κοντά. Την επομένη με πήρε τηλέφωνο και από τότε ξεκίνησε η μαθητεία μου πλάι του.

* Ένα παιδί από το κολέγιο, από μια αστική οικογένεια- Μικροαστική. Μπήκα σε ένα χώρο όπου μου αποδείχθηκε ότι η ζωή μέσα στην τέχνη είναι απόλυτα εφικτή και γοητευτική. Και έτσι πήρα την απόφαση ότι αυτό θα ζήσω. Όταν εγώ γνώρισα τον Τσαρούχη ήταν πια πολύ μεγάλος και καταπονημένος από το ζάχαρο. Και πολύ διάσημος. Ο Τσαρούχης συναναστρεφόταν με πολλών λογιών ανθρώπους και είχε μια ικανότητα να φέρεται σε διαφορετικό επίπεδο στον καθένα, ενώ έκανε παρέα ταυτόχρονα με όλους. Είχε φυλάξει για μένα ένα πατρικό αίσθημα και με πρόσεχε. Με τον Τσαρούχη πήγα λόγου χάρη για πρώτη φορά στο Ηρώδειο και είδα όπερα. Σε πολλά πράγματα που βλέπαμε μαζί είχα την τύχη να ακούω τη γνώμη του. Ήταν βαθύτατη, αλλά πάντα πολύ απλά διατυπωμένη. Είχα ένα δεύτερο σπίτι, πήγαινα σχολείο, ζούσα στους γονείς μου και όλον τον ελεύθερο χρόνο μου τον κατανάλωνα στο μικρό νεοκλασικό σπίτι στο Μαρούσι. Οταν κολυμπάς σ' ένα περιβάλλον, πολλά πράγματα μπαίνουν μες στους πόρους σου, εισπνέεις την ατμόσφαιρα. Δεν μπορώ να σου πω ακριβώς πώς ήταν.

* Ήμουν πάντοτε ένας καλλιτέχνης που εξερευνούσε την προσωπική του σύνδεση με τη ζωή και κυρίως την ερωτική του σύνδεση με τη ζωή. Δηλαδή καταλάβαινα πάντα τη ζωή μέσα από τον έρωτα. Και καθοριστικά η ποιότητα και το είδος της σεξουαλικής μου ζωής οδηγούσε τη δημιουργικότητά μου. Και εξάλλου είναι γνωστό ότι οι ομοφυλόφιλοι μέσα στην κοινωνία εκφράζονται μέσα από την τέχνη για λογαριασμό όλων των ανθρώπων. Η τέχνη είναι ένας είδος τεκνοποιίας των ομοφυλόφιλων.

* Η ερωτική μου ζωή στην πόλη που ζω, τον καιρό που ζω, κινήθηκε σε πολλούς υπόγειους δρόμους προκειμένου να ανθίσει και αυτό με έκανε να δω τη ζωή από την ανάποδη, άρα να έχω μια πιο πλήρη αντίληψη της ζωής. Αν για κάτι ευγνωμονώ τη φύση μου είναι επειδή με οδήγησε να περπατήσω σε λασπωμένους δρόμους που μου αποκάλυψαν πολλά. Ώρες-ώρες, νομίζω ότι έχω την αρετή των ταξιτζήδων' έχω μια αταξική προσέγγιση στη ζωή, γιατί κινήθηκα σε χώρους που φλέρταρα έντονα με το περιθώριο. Και μόνο αν δεις τα πράγματα και από την ανάποδη μπορείς να πεις ότι έχεις μια πλήρη αντιμετώπιση. Και γι' αυτό είμαι πολύ χαρούμενος και περήφανος.

* Η δική μου διαφορετικότητα δεν είχε να κάνει μόνο με το σεξουαλικό μου προσανατολισμό. Είχε να κάνει και με την καλλιτεχνική μου φύση.

* Δεν είχα ποτέ αυτό που ονομάζουμε σχέση με κάποιον που είχε μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα να παραδεχτεί τον εαυτό του. Χρειάστηκε ορισμένες φορές να κάνω λίγη υπομονή για να μεταδώσω στον άνθρωπο που αγαπώ μια κοινωνική άνεση. Και πάντα το κατάφερνα. Όλα έχουν να κάνουν με μια γλυκιά προσέγγιση των πραγμάτων. Το δικό μου το out δεν ήταν ποτέ μανιφέστο.
Δημήτρης Παπαϊωάννου (1964)

* Το κείμενο είναι από το "10%" - τ. 6, Οκτ.2004 και αποτελείται
από αποσπάσματα της συνέντευξης που έδωσε ο
Δημήτρης Παπαϊωάννου στη Ντίνα Δασκαλοπούλου
και τον Λύο Καλοβυρνά
* Φωτογραφίες: η 1η από τηλεοπτική εκπομπή, η 2η, η 3η και η τελευταία
είναι του Σωκράτη Σωκράτους από το ίδιο τεύχος που
δημοσιεύθηκε η συνέντευξη. Η 4η είναι από την Ελευθεροτυπία